STEM PLANI(final projesi)

ETKİNLİK BAŞLIĞI:

 HAYALİMDEKİ GEMİ

ETKİNLİK TANIMI

Bu etkinlikte yüzme-batma kavramı ele alınmıştır. Çocuklara yüzme ve batma durumlarına sebep olan etkenleri, onların yaş düzeylerine indirgeyerek tanıtma amaçlanmıştır. Bu doğrultuda gemilerin ağır olmasına karşın denizin üzerinde nasıl batmadan durabildiği üzerine çocuklarla soru-cevap ve görseller eşliğinde konu örneklendirilmesi yapılır.

MATERYALLER

Karton bardak, plastik tabak, alüminyum kap, tuvalet kâğıdı, kâğıt havlu rulosu, pipet, çöp şiş, balon, makarna, kavanoz kapağı, dil çubuğu, ip, pinpon topu, şişe kapağı, kumaş parçaları, yapıştırıcı, makas, sünger, eva kâğıdı, karton, su kabı, su, portakal, taş, gemi resimleri, lastik, balon, çeşitli süsleme malzemeleri vs.

YAŞ GRUBU :5-6 YAŞ

TAHMİNİ SÜRE

                1 saat

SUNUM

Öğretmen sınıfa gelir. Çocuklarla neler yaptıkları, nasıl oldukları üzerine sohbet eder.

Ön bilgileri yoklama ve merak uyandırma aşaması: Çocuklara bugün okula hangi taşıtlarla geldikleri sorulur. Çocukların cevaplarıyla birlikte taşıtlar ve bu taşıtların nasıl ilerledikleri hakkında konuşulur. Gemiye dikkat çekilir. Geminin suyun üstünde nasıl batmadan durabildiği ve ilerleyebildiği sorulur. Çocukların bu konu hakkındaki fikirleri alınır. Bununla ilgili bir deney yapılacağı söylenir ve bunun için içi su dolu büyük bir kap sınıfa getirilir. “Çocuklar sizce bu kabı neden getirdim?” diyerek dikkatleri çekilir.

Keşif Aşaması: Kabuklu bir portakal gösterilir ve bu portakalın batıp batmayacağı hakkında ne düşündükleri sorulur. Portakal suya atılır ve neden suyun üstünde kaldığı konuşulur. Tahminler alınır. Daha sonra bir taş gösterilir ve suya atılır. Taşın ve portakalın sudaki durumları karşılaştırılır.

Açıklama Aşaması: Kabuklu portakalın kabuğundaki hava boşluklarından dolayı havada kaldığını ve atılan taşın hava boşluğu olmadığı için battığını açıklıyoruz. Aynı şekilde mühendislerin gemileri tasarlarken büyük boşluklar bıraktığını bu nedenle gemilerin batmadığını söylüyoruz. Deniz simidi ve kolluklarında içi hava dolu olduğu için suda batmadığını söylüyoruz. ‘’Şimdi biz de uzaklarda yaşayan ve yardıma ihtiyacı olan arkadaşlarımıza yardım göndermek için hayalimizdeki gemileri yapacağız.’’ diyerek çocukları yönlendiriyoruz.

Genişletme Aşaması: Çocukların duvarlara asılan gemi resimlerini bulmaları istenir ve bu resimler incelenir. Çocuklardan hayallerindeki resimleri yapmadan önce yapacakları gemilerin prototipini yapmaları istenir. Prototipe uygun gemiyi yapmaları için sınıfa getirilen materyaller incelenir. Çocuklar seçtikleri materyaller ile kendi gemilerini yapar. Yapılacak olan geminin suda yüzebilmesi ve verilen parayı taşıması gerektiği belirtilir.

Her çocuk kendi gemisini tasarladıktan sonra sırayla su dolu kapta herkesin görebileceği şekilde kriterlere uygun olup olmadığı test edilir.

KELİME DAĞARCIĞI

Denge, yüzme, batma, hava boşluğu, prototip

İLGİ NOKTALARI

Portakal kabuğunda hava boşluklarının bulunmasından dolayı suyun üzerinde yüzmesi

Taşta ise hava boşluklarının bulunmamasından ötürü suda batması

Çocukların denemek istedikleri diğer nesneleri denemeleri ve yüzme batma gruplandırması yapmaları.

HATA KONTROLÜ

Öğretmen ve çocuklar süreç içerisinde hem çeşitli materyallerin yüzüp battıklarını test ederlerken hem de çocuklar kendi gemilerini çeşitli materyallerle tasarlarlarken öğretmen çocuklara rehberlik etmeli, sık hataya düşecekleri noktalarda doğru ipuçlarıyla yönlendirmelidir.

FARKLI GÖZLEMLER ve UZANTILAR

Çocuklar portakal taş ve kendi gemilerinin yüzme-batma kıyasını yaptıktan sonra, sınıfta bulunan diğer materyaller/nesnelerden istediklerini kullanarak bir yüzme-batma grafiği hazırlayabilirler. Grafik için çocukların denedikleri alternatif nesneler yüzen ve batan nesneler olarak iki gruba ayrılır.   

ÖĞRENCİLERLE SORGULAMA VE DİYALOG İÇİN OLANAKLAR

SİZCE NE SORULARI SORABİLİRİZ?

Nesnelerin yüzebilmeleri için ne tür yapıda olmaları gerekir?

Yüzen nesneler ile batan nesneler arasında ne gibi farklılıklar var?

Sizin prototipini yaptığınız geminiz yüzdü mü? Battı mı? Neden yüzdü? Neden battı?

Tasarladığın geminin yüzmesi için ne gibi değişiklikler yapman gerekir?

DOKÜMANTASYON / BİLİM İÇİN FİKİRLER DEFTERİ

Yüzen ve batan nesneler için çocuklar öğretmen eşliğinde çeşitli nesneleri içeren grafik hazırlar ve sınıfın uygun bir yerinde sergilerler. Belli zaman aralıklarıyla grafik yeniden yorumlanabilir.

SÜREÇLERİN TESPİTİ

Genel Süreçler: Bu etkinlik planı genel süreçler içerisinden ‘ bağlantı kurma’ alt başlığını içermektedir. Çocuklar uyguladıkları etkinlikte birkaç cismin/nesnenin yüzme batma grafiğini oluştururken bunların neden yüzdükleri ya da neden battıklarına dair bilgiler edinir ve bu bilgileri bağlantı kurarak diğer cisimler üzerinde yorumlayabilirler. Elde edilen bilgiyi bağlantı kurarak diğer nesneler üzerinde yorumlayabilmesi aynı zamanda genel süreçlerden ‘argüman oluşturma’ alt başlığını da kavramaktadır. Çocuklar, yüzeceğine ya da batacağına dair fikirlerini paylaştıkları nesnenin denemesini yaparak ortaya çıkan sonucun nedenini bu deney sonunda edindikleri bilgilerle açıklayabilirler.

Çocuklar tüm etkinlik süreci içerisinde yoğun bir gözleme dayalı bilgi toplama yöntemini aktif olarak kullanarak genel süreçlerden ‘ gözlem’ alt başlığını duyu organları ile etkin bir şekilde kullanırlar.

Çocuklar uygulanan deney sonrasında çeşitli hipotezler oluşturabilirler. Bunlar, edindikleri bilgiler doğrultusunda yüzme batma olayını çeşitli nesnelere genelleyebilir ve bu genellemelerini test etme imkanı elde etme şeklinde olabilir. Bu açıdan ele alındığında ise uygulanan etkinlik genel süreçlerden’ hipotez oluşturma’ alt başlığını da desteklemektedir.

Çocuklar etkinlik süreci içerisinde tasarladıkları gemilerinin yüzüp batacağına dair öngörülerde bulunabilirler.

Matematik Süreçleri: uygulanan etkinlik matematiksel süreçler açısından ele alındığında; ölçme, yerini tespit etme, tasarım, açıklamak kavramlarını içermektedir.

Çocuklar, çeşitli cisim/nesneleri yüzme batma olgusuna göre test edip karşılaştırmalar yaparak ölçmeyi, yüzen batan nesnelerin kapsadıkları alanların karşılaştırmasını yaparak yerini tespit etme kavramını, çeşitli malzemeleri kullanarak kendi gemilerinin prototipini oluşturma aşamasında tasarım alt başlığını, yüzme-batma olayının cisimlerde bulunan hava boşluklarına, cismin yoğunluğuna bağlı olarak değiştiğini ifade ederek matematiksel süreçlerden açıklamak alt başlığını kazanmış olurlar.

Fen ve Teknoloji Süreçleri: uygulanan etkinlik fen ve teknoloji süreçleri açısından ele alındığında ise etkileşim, keşfetmek, alt basamaklarını içermektedir. Çocuklar; etkinliği uygulama aşamasında gereken dikkat ve ilgiyi göstererek anlamlı bir öğrenme için gereken etkileşimi gerçekleştirmiş olurlar. Ayrıca sorular sorma ve  sorulan sorulara cevap verme bağlamında da sınıfla bir etkileşime geçmiş olurlar. Çeşitli cisimleri yüzme batma durumlarına göre gruplamak için önce bu nesneleri test ederler bu durum çocukların bilinmeyenleri deneyimlemesine olanak sağlar ve böylece çocuklar keşfederek yeni bilgilere ulaşır ve bu bilgileri anlamlandırarak mantılı çıkarımlar yapmaya çalışırlar.

Eğilimler: etkinlik uygulanırken ilgi çekici girişlerle çocukların ilgi ve merakları aktifleştirilir. Çocuklar işbirliği içinde çalışarak bir grafik oluşturur ve kendi gemi prototiplerini tasarlarken hayal güçlerini ve yaratıcılıklarının sınırlarını zorlayabilirler.

NOTLAR

Bu etkinlik yüzme-batma konusunu öğretmenin bilmesini ve hedeflenen kelime dağarcığını kullanarak öğrencileri ile beraber deneyimlemesini gerektirmektedir. Aşağıdaki kaynak bu anlamda yardımcı kaynak olarak öğretmen tarafından kullanılabilir.

http://www.fenbilimleri.org/soru-bankasi/item/173-y%C3%BCzme-ve-batma-olaylari.html

GÖRSELLER

Nihat SAYIN

PERİSKOP (final projesi)

EKİNLİK BAŞLIĞI : PERİSKOP

ETKİNLİK TANIMI: periskop etkinliği , su altındayken su yüzeyinde bulunan nesneleri/cisimleri nasıl görebiliriz? sorusuyla başlayarak , çocukları bilimsel düşünmeye, yaratıcı çözüm yolları denemeye ve hipotezler oluşturmaya yönelten bir süreçtir. çocuklar bu süreç sonunda sorularına yanıt olacak bir ürün ortaya çıkarırlar.

MATERYALLER:
karton kutular boya kalemleri, ayna, silikon, makas
YAŞ: 5-6 yaş
TAHMİNİ SÜRE: 1 saat

SUNUM:
Öğretmen ve çocuklar rahatça iletişim kurabilecekleri bir yere geçerler. öğretmen çocuklara karton kutular verir. çocuklara bir karton kutu ile ne yapabilirsiniz? sorusunu sorar. çocukların yanıtları üzerinde öğretmen çocuklara karton kutularla istediklerini yapmaları konusunda zaman tanır. daha sonra öğretmen çocukları asıl planladığı etkinliğe hazırlamak amacıyla basit birkaç yönlendirme yapar. örneğin bir karton kutuyla bir denizaltı yapabilir miyiz? şeklinde soru sorar. çocuklarla bu konu üzerine tartışılır ve öğretmen çocuklarla kutuları kullanarak bir denizaltı yaparlar. bu süreçte bir denizaltı aracında ne gibi özellikler bulunabileceği ve bizim bunu sınıfımızda bulunan materyallerle nasıl tasarlayabileceğimiz üzerine sohbet edilir.
stem sürecinin ana konusunu içeren soruyu sorar. ' çocuklar deniz altındayken denizin üstündekileri nasıl görebiliriz?
çocukların yanıtları tartışıldıktan sonra öğretmen çocuklara periskop fotoğrafları gösterir ve çocuklara periskopun görüntüyü nasıl aktardığını anlatır. bunun üzerine öğretmen ve çocuklar karton kutuyla yaptıkları denizaltına bir periskop tasarlarlar. gerçek modele uygun olarak, karton kutular belirlenen ölçülerde kesilir ve sağlamlılık açısından silikonla yapıştırılır. aynalar periskopun alt ve üst kısımlarına yerleştirilir ve aynaların boyutlarında karşı kısmına kesikler açılır. öğretmen çocuklara aynaların periskopta ne tür bir işleve sahip olduğunu sorar ve çocukların tahminleri alınır.
KELİME DAĞARCIĞI:
periskop, yansıma
İLGİ NOKTALARI:
periskop yaparken aynaların yerleştirilme aşamaları
periskopun görüntüyü doğru bir şekilde aktarımını kontrol aşaması
HATA KONTROLÜ:
aynaları doğru noktalara doğru açıyla yerleştirme ve aynaların karşı kısmına açılacak olan boşlukları doğru yerlere açma.
FARKLI GÖZLEMLER VE UZANTILAR:
oluşturulan periskop su dolu bir kabın içinde test edilebilir. görüntüyü aktarması açısından başka hangi materyaller kullanılabileceği noktasında fikirler tartışılır.
ÖĞRENCİLERLE SORGULAMA İÇİN VE DİYALOG İÇİN OLANAKLAR
periskop nedir? ne için kullanılır?
periskop deniz üstünden görüntüyü bize nasıl aktarıyor olabilir?
bir periskopta ne gibi özellikler bulunmalıdır?

DÖKÜMANTASYON
oluşturulan denizaltı ve periskopla çocuklar bir yolculuğa çıkarlar ve bu yolculukta nelerle karşılaştıklarını hikayeleştirerek anlatır ya da resmini yapabilirler. resimler sergilenebilir.

SÜREÇLERİN TESPİTİ:
GENEL SÜREÇLER

• bağlantı kurma

çocuklar periskop etkinliğini yaparken aynaların görüntüyü yansıtma özelliğini kavrayarak bu bilgiyle diğer araçlar arsında ilişki kurabilir.

• argüman oluşturma

çocuklar periskop yaparlarken aynaların, görüntüyü yansıtması amacıyla birbirine paralel ve belirli açılarla yerleştirildiğini açıklayabilirler.

• gözlem

öğretmen çocuklara periskopun nasıl bir alet olduğunu ne işe yaradığını gösterirken çocuklar gözlem yaparlar.
çocuklar tüm etkinlik aşamalarını dikkatli bir şekilde gözlemleyerek aynaları kullanarak oluşturduğumuz periskopun nasıl görüntüyü aktardığını gözlemlerler.

• hipotez oluşturma

bir kartonla neler yapabilirsin? sorusunda çocuklar çeşitli hipotezler oluştururlar ve bunları test ederler ve bunun sonucunda hipotezlerine uygun olumlu ya da olumsuz çıkarımlarda bulunurlar.

• öngörü

öğretmen çocuklara aynaları göstererek bu aynaları periskopun hangi bölümünde niçin kullanacaklarını sorduğunda çocuklar tahminde bulunurlar. aynanın görüntüyü  yansıtma özelliği ile ilgili bir öngörü sunabilirler.

MATEMATİKSEL SÜREÇLER

• ölçme

çocuklarla faklı boylarda ve farklı boyutlarda periskoplar yapılır ve bunlar arasında karşılaştırmalar yapılarak ne gibi farklar olduğu üzerine konuşulur.

• tasarım 

çocuklar etkinliğin başlangıcından sonuna kadar bir tasarım süreci içerisindedirler. bir kutuyla neler yapabilirsiniz? sorusu ile başlar, kutularıyla yapabileceklerini tasarlarken, bir denizaltı inşa ederken ve periskopun yapım aşamasına kadar bir tasarım vardır.

• oynamak

çocuklar oluşturdukları denizaltı ve periskop ile bir yolculuğa çıkarlar ve bu yolculukta nelerle karşılaştıklarını arkadaşlarına anlatırlar. periskoplarını test ederler.

• açıklamak 

öğretmen ve çocuklar gerçek bir periskopu model alarak sınıfta bulunan materyallerle periskop oluştururlarken öğretmen, periskopta kullanılan aynaların nasıl bir işleve sahip olduğunu çocuklara açıklar ve bu bilgiyi çocuklar artık başkasına açıklayabilir, kullanabilir hale gelirler. elindeki materyallerle neler yapmaya çalışıklarını açıklayabilirler.
FEN VE TEKNOLOJİ SÜREÇLERİ

• etkileşim 

Çocuklar kutularıyla tasarımlar yaparlarken ve periskop tasarlarken ilgi ve merakları üst seviyede olur, tasarımlara yönelik anlamlı sorular sorarlar.

• Keşfetmek

Periskopta olası hatalarda çocuklar sorunun neden kaynaklı olduğunu araştırırlar ve periskop yapım aşamasını gerçekleştirdikten sonra bilinmeyen bir süreci deneyimlemiş olurlar.
DESTEKLEYİCİ SÜREÇLER
Merak işbirliği heves yaratıcılık hayalgücü

NOTLAR:
https://eodev.com/gorev/10375020
https://www.youtube.com/watch?v=Ezv7Ejn29AI

HAVVA DELEN