ETKİNLİK
BAŞLIĞI:
HAYALİMDEKİ
GEMİ
ETKİNLİK
TANIMI
Bu etkinlikte yüzme-batma kavramı ele
alınmıştır. Çocuklara yüzme ve batma durumlarına sebep olan etkenleri, onların
yaş düzeylerine indirgeyerek tanıtma amaçlanmıştır. Bu doğrultuda gemilerin
ağır olmasına karşın denizin üzerinde nasıl batmadan durabildiği üzerine
çocuklarla soru-cevap ve görseller eşliğinde konu örneklendirilmesi yapılır.
MATERYALLER
Karton bardak, plastik tabak, alüminyum
kap, tuvalet kâğıdı, kâğıt havlu rulosu, pipet, çöp şiş, balon, makarna,
kavanoz kapağı, dil çubuğu, ip, pinpon topu, şişe kapağı, kumaş parçaları,
yapıştırıcı, makas, sünger, eva kâğıdı, karton, su kabı, su, portakal, taş,
gemi resimleri, lastik, balon, çeşitli süsleme malzemeleri vs.
YAŞ GRUBU
:5-6 YAŞ
TAHMİNİ
SÜRE
1 saat
SUNUM
Öğretmen sınıfa gelir. Çocuklarla neler
yaptıkları, nasıl oldukları üzerine sohbet eder.
Ön bilgileri yoklama ve merak uyandırma
aşaması: Çocuklara bugün okula hangi taşıtlarla geldikleri sorulur. Çocukların
cevaplarıyla birlikte taşıtlar ve bu taşıtların nasıl ilerledikleri hakkında
konuşulur. Gemiye dikkat çekilir. Geminin suyun üstünde nasıl batmadan
durabildiği ve ilerleyebildiği sorulur. Çocukların bu konu hakkındaki fikirleri
alınır. Bununla ilgili bir deney yapılacağı söylenir ve bunun için içi su dolu
büyük bir kap sınıfa getirilir. “Çocuklar sizce bu kabı neden getirdim?”
diyerek dikkatleri çekilir.
Keşif Aşaması: Kabuklu bir portakal
gösterilir ve bu portakalın batıp batmayacağı hakkında ne düşündükleri sorulur.
Portakal suya atılır ve neden suyun üstünde kaldığı konuşulur. Tahminler
alınır. Daha sonra bir taş gösterilir ve suya atılır. Taşın ve portakalın
sudaki durumları karşılaştırılır.
Açıklama Aşaması: Kabuklu portakalın
kabuğundaki hava boşluklarından dolayı havada kaldığını ve atılan taşın hava
boşluğu olmadığı için battığını açıklıyoruz. Aynı şekilde mühendislerin
gemileri tasarlarken büyük boşluklar bıraktığını bu nedenle gemilerin batmadığını
söylüyoruz. Deniz simidi ve kolluklarında içi hava dolu olduğu için suda
batmadığını söylüyoruz. ‘’Şimdi biz de uzaklarda yaşayan ve yardıma ihtiyacı
olan arkadaşlarımıza yardım göndermek için hayalimizdeki gemileri yapacağız.’’
diyerek çocukları yönlendiriyoruz.
Genişletme Aşaması: Çocukların
duvarlara asılan gemi resimlerini bulmaları istenir ve bu resimler incelenir.
Çocuklardan hayallerindeki resimleri yapmadan önce yapacakları gemilerin
prototipini yapmaları istenir. Prototipe uygun gemiyi yapmaları için sınıfa
getirilen materyaller incelenir. Çocuklar seçtikleri materyaller ile kendi
gemilerini yapar. Yapılacak olan geminin suda yüzebilmesi ve verilen parayı
taşıması gerektiği belirtilir.
Her çocuk kendi gemisini tasarladıktan
sonra sırayla su dolu kapta herkesin görebileceği şekilde kriterlere uygun olup
olmadığı test edilir.
KELİME
DAĞARCIĞI
Denge,
yüzme, batma, hava boşluğu, prototip
İLGİ
NOKTALARI
Portakal
kabuğunda hava boşluklarının bulunmasından dolayı suyun üzerinde yüzmesi
Taşta
ise hava boşluklarının bulunmamasından ötürü suda batması
Çocukların
denemek istedikleri diğer nesneleri denemeleri ve yüzme batma gruplandırması
yapmaları.
HATA
KONTROLÜ
Öğretmen
ve çocuklar süreç içerisinde hem çeşitli materyallerin yüzüp battıklarını test
ederlerken hem de çocuklar kendi gemilerini çeşitli materyallerle
tasarlarlarken öğretmen çocuklara rehberlik etmeli, sık hataya düşecekleri
noktalarda doğru ipuçlarıyla yönlendirmelidir.
FARKLI
GÖZLEMLER ve UZANTILAR
Çocuklar
portakal taş ve kendi gemilerinin yüzme-batma kıyasını yaptıktan sonra, sınıfta
bulunan diğer materyaller/nesnelerden istediklerini kullanarak bir yüzme-batma
grafiği hazırlayabilirler. Grafik için çocukların denedikleri alternatif
nesneler yüzen ve batan nesneler olarak iki gruba ayrılır.
ÖĞRENCİLERLE
SORGULAMA VE DİYALOG İÇİN OLANAKLAR
SİZCE NE SORULARI SORABİLİRİZ?
Nesnelerin yüzebilmeleri için ne tür yapıda olmaları gerekir?
Yüzen nesneler ile batan nesneler arasında ne gibi farklılıklar var?
Sizin prototipini yaptığınız geminiz yüzdü mü? Battı mı? Neden
yüzdü? Neden battı?
Tasarladığın geminin yüzmesi için ne gibi değişiklikler yapman
gerekir?
DOKÜMANTASYON
/ BİLİM İÇİN FİKİRLER DEFTERİ
Yüzen ve batan nesneler için çocuklar
öğretmen eşliğinde çeşitli nesneleri içeren grafik hazırlar ve sınıfın uygun
bir yerinde sergilerler. Belli zaman aralıklarıyla grafik yeniden
yorumlanabilir.
SÜREÇLERİN
TESPİTİ
Genel Süreçler: Bu etkinlik planı genel
süreçler içerisinden ‘ bağlantı kurma’ alt başlığını içermektedir. Çocuklar
uyguladıkları etkinlikte birkaç cismin/nesnenin yüzme batma grafiğini
oluştururken bunların neden yüzdükleri ya da neden battıklarına dair bilgiler
edinir ve bu bilgileri bağlantı kurarak diğer cisimler üzerinde
yorumlayabilirler. Elde edilen bilgiyi bağlantı kurarak diğer nesneler üzerinde
yorumlayabilmesi aynı zamanda genel süreçlerden ‘argüman oluşturma’ alt
başlığını da kavramaktadır. Çocuklar, yüzeceğine ya da batacağına dair
fikirlerini paylaştıkları nesnenin denemesini yaparak ortaya çıkan sonucun
nedenini bu deney sonunda edindikleri bilgilerle açıklayabilirler.
Çocuklar tüm etkinlik süreci içerisinde
yoğun bir gözleme dayalı bilgi toplama yöntemini aktif olarak kullanarak genel
süreçlerden ‘ gözlem’ alt başlığını duyu organları ile etkin bir şekilde
kullanırlar.
Çocuklar uygulanan deney sonrasında
çeşitli hipotezler oluşturabilirler. Bunlar, edindikleri bilgiler doğrultusunda
yüzme batma olayını çeşitli nesnelere genelleyebilir ve bu genellemelerini test
etme imkanı elde etme şeklinde olabilir. Bu açıdan ele alındığında ise uygulanan
etkinlik genel süreçlerden’ hipotez oluşturma’ alt başlığını da
desteklemektedir.
Çocuklar etkinlik süreci içerisinde
tasarladıkları gemilerinin yüzüp batacağına dair öngörülerde bulunabilirler.
Matematik Süreçleri: uygulanan etkinlik
matematiksel süreçler açısından ele alındığında; ölçme, yerini tespit etme,
tasarım, açıklamak kavramlarını içermektedir.
Çocuklar, çeşitli cisim/nesneleri yüzme
batma olgusuna göre test edip karşılaştırmalar yaparak ölçmeyi, yüzen batan
nesnelerin kapsadıkları alanların karşılaştırmasını yaparak yerini tespit etme
kavramını, çeşitli malzemeleri kullanarak kendi gemilerinin prototipini
oluşturma aşamasında tasarım alt başlığını, yüzme-batma olayının cisimlerde
bulunan hava boşluklarına, cismin yoğunluğuna bağlı olarak değiştiğini ifade
ederek matematiksel süreçlerden açıklamak alt başlığını kazanmış olurlar.
Fen ve Teknoloji Süreçleri: uygulanan
etkinlik fen ve teknoloji süreçleri açısından ele alındığında ise etkileşim,
keşfetmek, alt basamaklarını içermektedir. Çocuklar; etkinliği uygulama
aşamasında gereken dikkat ve ilgiyi göstererek anlamlı bir öğrenme için gereken
etkileşimi gerçekleştirmiş olurlar. Ayrıca sorular sorma ve sorulan sorulara cevap verme bağlamında da
sınıfla bir etkileşime geçmiş olurlar. Çeşitli cisimleri yüzme batma
durumlarına göre gruplamak için önce bu nesneleri test ederler bu durum
çocukların bilinmeyenleri deneyimlemesine olanak sağlar ve böylece çocuklar
keşfederek yeni bilgilere ulaşır ve bu bilgileri anlamlandırarak mantılı
çıkarımlar yapmaya çalışırlar.
Eğilimler: etkinlik uygulanırken ilgi
çekici girişlerle çocukların ilgi ve merakları aktifleştirilir. Çocuklar
işbirliği içinde çalışarak bir grafik oluşturur ve kendi gemi prototiplerini
tasarlarken hayal güçlerini ve yaratıcılıklarının sınırlarını zorlayabilirler.
NOTLAR
Bu
etkinlik yüzme-batma konusunu öğretmenin bilmesini ve hedeflenen kelime
dağarcığını kullanarak öğrencileri ile beraber deneyimlemesini
gerektirmektedir. Aşağıdaki kaynak bu anlamda yardımcı kaynak olarak öğretmen
tarafından kullanılabilir.
GÖRSELLER
Nihat SAYIN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder