Basit Bir Telefon

başlık: basit bir telefon
ana STEM konusu: ses, ipin üzerinde ilerler.
materyaller: iki adet pet bardak, ip, bardaklara delik açmak amacıyla makas.
yaş: 5-6 yaş

kazanımlar: 

• Problem çözme becerisi
• Merak ve keşfetme
• Gözlem yapma
• Hipotez oluşturma ve bunları test etme
• Sorumluluk alma ve grup dinamiği
• Ölçüm yapma ve karşılaştırma yaparak sonuç çıkarma

Öğrenme Süreci:

Öğretmen sınıfa girer ve çocuklara; ‘Çocuklar, annem İstanbul’da yaşıyor. Annemi çok özledim ancak telefonum bozulduğu için onunla konuşamıyorum. Ne yapabilirim bana yardımcı olabilir misiniz?’ der. Daha sonra çocukların fikirleri alınır. Bu doğrultuda çocuklarla telefonun nasıl çalışıyor olabileceği hakkında sohbet edilir. Çocuklara; ‘Çocuklar sesimiz telefonda karşı tarafa nasıl gidiyor olabilir?’ sorusu sorulur, çocukların ‘kablo’ cevabını vermesi için gerekli yönlendirme yapılır. Daha sonra öğretmen çocuklara: ‘Çocuklar peki kendi telefonumuzu yapabilir miyiz?, Peki nasıl yapabiliriz?, Sınıftaki hangi malzemeleri kullanabiliriz?’ der. Çocuklardan alınan cevaplar kaydedilir ve bu doğrultuda sınıftaki telefon için kullanılabilecek materyaller bir araya getirilir.

BASİT BİR TELEFON

Deneyin Yapılışı:

• Plastik bardakların tabanlarının ortasına birer delik açılır.
• 4 m uzunluğundaki ipin uçları plastik bardakların deliğinden geçirilir.
• İplerin uçlarına birer düğüm atılır.
• Bardaklar iki çocuğa verilir. (İp hiçbir nesneye temas etmemelidir.)
• Çocuklardan biri kendi bardağına konuşurken, diğer çocuk kendi bardağını kulağına götürür.
• Bu işlem tersi olarak diğer çocuk için tekrarlanır.

Sonuç:

Ses ipte titreşimler oluşturacak ve bu titreşim, ipin diğer ucuna giderek karşıdaki çocuğun bu sesi duymasını sağlayacaktır.

İlke:

Ses, iplerin/tellerin üzerinden iletilebilir.

Deneye başlamadan önce çocuklar gruplara ayrılır.Grupların fikirleri doğrultusunda materyaller çocuklara verilerek kendi telefonlarını yapmaları istenir. Öğretmen bu süreçte çocuklara rehberlik eder. Gruplar telefonlarını oluşturma sürecini tamamladıktan sonra oluşturulan telefonlar incelenir ve sesi iletip iletmediği test edilir. Grup çalışması tamamlandıktan sonra Basit Bir Telefon deneyine geçilir. Deneyde farklı uzunlukta ipler ve farklı türde bardaklar kullanılarak çocukların test etmeleri sağlanır.

DEĞERLENDİRME

çocuklara aşağıdaki sorular sorulur:

• Çocuklar ipin uzunluğu arttığında sesin iletiminde ne gibi değişiklikler oldu?
• Sizce hangi bardak sesin iletiminde daha kullanışlı?’
• Sesin iletimini sağlayan ana materyal hangisidir?
• Sizce ses ipin üzerinde nasıl hareket ediyor olabilir?

. Sizce ipin yerine başka hangi materyal kullanılabilir?

Çocuklarla yapılan bu deney sürecini değerlendirmek için, informal değerlendirme türleri arasından gözlem tekniği ve alternatif değerlendirme türlerinden performans görevi ve değerlendirme kullanılarak çocukların süreç içerisinde neyi nasıl uyguladıkları, probleme nasıl bir bakış açısı getirdikleri ve nasıl bir yol izledikleri hakkında bilgi sahibi olunarak değerlendirme yapılabilir. 

Etkinlik içerisinde öğretmen ve çocuklar 'basit bir telefon ' deneyini uygulamadan önce, küçük gruplar halinde oluşturdukları hipotezleri denerken ,yani kendi telefonlarını oluşturma sürecinde gruplar birbirlerinin oluşturdukları telefonları gözlemleyebilir ve bu telefonların ne derece amaca uygun olduğunu test edebilirler. etkinliğin bu kısmında değerlendirme yapmak amacıyla gözlem tekniği kullanılır. 

Bir başka seçenek olarak öğretmen ve çocuklar 'basit bir telefon' deneyini yapmadan önce , küçük gruplar halinde kendi telefonlarını yaparlarken öğretmen ya da çocuklar süreç devam ederken fotoğraf çekerler. öğretmen daha sonra bu fotoğrafları çocuklar eşliğinde, 'burada ne yapıyordunuz? bunu yapmaktaki amacınız neydi?, telefonunuz ne derece amacına ulaştı?, nasıl hatalarla karşılaştınız? gibi  sorularla değerlendirir. 

Havva DELEN

 21.03.19